“Als iemand met dementie graag thuis wil blijven wonen, dan zullen wij daarvoor ons best doen, natuurlijk in overleg met andere direct betrokkenen, zoals de partner en mantelzorger. En gelukkig worden de mogelijkheden om in de eigen vertrouwde woning te blijven steeds gunstiger. Zo kunnen dementerenden en hun mantelzorgers in heel Twente de hulp inroepen van een casemanager dementie bij hen in de buurt.”
Als casemanager dementie is Ursula Groeneveld in haar werkgebied Noordoost-Twente het aanspreekpunt voor ruim 20 thuiswonende mensen met dementie en hun partners en familie. Ze luistert, wekt vertrouwen, denkt mee, geeft informatie, begeleidt, adviseert, onderhoudt contacten met andere betrokken zorgverleners zoals thuiszorg en verwijst zonodig door. Ze komt geregeld bij haar cliënten over de vloer, weet goed wat er aan de hand is en kan daar op inspelen: “Als er ’s ochtends om half negen al aardappelen gekookt zijn, dan gaat er bij mij een lampje branden. Net zoals een kijkje in de koelkast veelzeggend kan zijn.”
Samen met meerdere casemanagers in Noordoost-Twente werkt Ursula in een team.
Veel soorten dementie
De casemanagers komen in beeld nadat de diagnose dementie is gesteld door de huisarts of de specialist van geheugenpoli of ziekenhuis. Ursula Groeneveld: “Er zijn heel veel vormen van dementie. Alleen daarom al kan er geen sprake zijn van een standaardaanpak. Zo zijn er dementerenden die ervan overtuigd zijn dat zij altijd gelijk hebben en hun omgeving het altijd fout ziet. Weer andere dementerenden geven aan niks aan het hoofd te willen, ze zitten veelal bewegingsloos voor zich uit te staren.
Het zou mooi zijn als je de mensen altijd kunt laten kiezen, maar soms is ‘doen’ gewoon beter. Zoals bij de cliënt die al zes weken het ontbijt had overgeslagen met de smoes ‘Ik heb al vier boterhammen op’. Een te volle broodtrommel werkte als verklikker. Door deze persoon steeds een ontbijt voor te zetten, kwam er snel regelmaat in en werd ’s ochtends eten zelfs weer gewaardeerd. In dit geval was er even geen ruimte voor kiezen, er moest worden doorgepakt, in het belang van de cliënt.”
Wat doet een casemanager nu precies?
Ursula Groeneveld geeft het voorbeeld van een ouder echtpaar, zij dementerend, hij (80+) deed alles in huis en haalde ook nog boodschappen, zo goed en kwaad dat ging: “Er was geen enkele hulpverlening, terwijl ze die écht wel nodig hadden. Na mijn komst is er huishoudelijke hulp ingezet en thuiszorg voor de verzorging van mevrouw. Later bleek het nodig om dagvoorziening te regelen voor mevrouw. Meneer kreeg een invalidenparkeerkaart omdat zij niet zo ver kon lopen en soms op weg naar de deur van de huisarts of het ziekenhuis ‘stiekem verdween’. Weer later volgde een ziekenhuisopname voor meneer en moest er voor mevrouw een tijdelijk adres worden gezocht. Kort daarop moest er voor meneer een revalidatie-adres komen. In de volgende fase heb ik voor beiden een opname in een verpleeghuis geregeld. Je ziet aan dit ene voorbeeld al, dat een casemanager van alles tegenkomt en heel wat te regelen krijgt.”
Zwarte toiletbril en rood servies
“Speciale aanpassingen in huis voor mensen met dementie? Die zijn er zeker. Soms gaat het om betrekkelijk kleine dingen. In een compleet wit toilet kan een dementerende zich gedesoriënteerd voelen. Een zwarte toiletbril is dan een uitkomst. En nu we ’t toch over kleur hebben, een rood servies schijnt bij veel dementerenden in de smaak te vallen en de eetlust op te wekken. Een bord met een zuignap kan daarbij soms handig zijn. Een effen tafelkleed in unikleur verdient de voorkeur. Moeilijke motieven met veel tierelantijnen kunnen er zelfs toe leiden dat een dementerende naast het bord pakt. ’s Nachts is het belangrijk dat iemand met dementie niet onnodig opstaat. Een soort discolamp die zorgt voor een zacht, steeds van kleur wisselend licht in de slaapkamer, kan juist die prikkels geven waardoor de dementerende in bed blijft. Maar het kan in dit geval ook net zo goed andersom werken, want – zoals gezegd – bij dementie bestaat er niet één altijd werkende oplossing.
Sommige dementerenden kunnen ’s nachts moeilijk de weg naar het toilet vinden. Een op beweging reagerende lichtslang van slaapkamer naar toilet, kan een goede wegwijzer voor heen en terug zijn.”
Het belang van dagvoorziening op maat
Ook buitenshuis kan veel gedaan worden dat eraan bijdraagt dat de dementerende toch deels thuis kan blijven wonen. Ursula Groeneveld: “In het uiterste geval kan het betekenen dat bijvoorbeeld een alleenstaand iemand met dementie eigenlijk alleen ’s nachts thuis is en verder van ’s ochtends tot ’s avonds gebruikmaakt van dagvoorziening. De thuiszorghulp is er dan bij het naar bed gaan en het opstaan. Hoe vaker en hoe langer dementerenden tijd bij de dagvoorziening doorbrengen des te belangrijker wordt de inhoud van die dagvoorziening.”
Meer weten over (hulp bij) dementie?
Op www.dementietwente.nl is veel praktische informatie over dementie te vinden. Ook leest u er meer over het werk van de casemanagers en hoe u de hulp van zo’n casemanager dementie kunt aanvragen.
